Naczelna Rada Adwokacka 28 stycznia 2021 r. przyjęła uchwałę, w której negatywnie opiniuje propozycje rozwiązań legislacyjnych zawartych w projekcie ustawy o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (druk sejmowy nr 899) w zakresie proponowanych zasad funkcjonowania wymiaru sprawiedliwości w okresie stanu zagrożenia epidemicznego, stanu epidemii ogłoszonego z powodu COVID-19 oraz w ciągu roku po ustaniu ostatniego z ww. stanów.
Według NRA przedstawione propozycje legislacyjne godzą w podstawowe prawa i wolności obywatelskie, w tym prawo do sprawiedliwego i jawnego rozpoznania sprawy przez sąd. NRA zwraca też uwagę, że zaproponowane w projekcie ustawy rozwiązania mają charakter skrajnie jednostronny i ich celem jest jedynie ułatwienie pracy sądów, a nie zabezpieczenie interesów uczestników wymiaru sprawiedliwości w okresie epidemii.
Przede wszystkim należy zwrócić uwagę na propozycje rozwiązań przewidujących skutki doręczenia pism procesowych profesjonalnym pełnomocnikom drogą elektroniczną już na następny dzień po dniu wysłania wiadomości przez sąd. Takie propozycje w sposób drastyczny naruszają prawa obywateli wykonujących zawody zaufania publicznego: adwokata i radcy prawnego do choroby, do odpoczynku, do opieki nad najbliższymi, do wykonywania zawodu w sposób zorganizowany, zaplanowany i bezpieczny. Jednocześnie, całkowicie pominięto techniczne aspekty funkcjonowania doręczeń elektronicznych w tym np. ryzyka niedoręczenia korespondencji z przyczyn technicznych, często niezależnych od pełnomocników procesowych.
Dodatkowo, w ocenie NRA przedstawione propozycje legislacyjne godzą w podstawowe prawa i wolności obywatelskie, w tym prawo do sprawiedliwego i jawnego rozpoznania sprawy przez sąd. Z projektu ustawy wynika, iż względy bezpieczeństwa epidemicznego mają uzasadniać prowadzenie rozpraw za pośrednictwem środków komunikacji na odległość, zaś rozprawy stacjonarne mają stać się jedynie wyjątkiem.
Poważne zastrzeżenia budzi również propozycja odejścia od kolegialnego rozpoznawania spraw w składzie trzech sędziów. Odstąpienie od zasady kolegialności orzekania, w szczególności w sądach drugiej instancji, nie prowadzi do obniżenia ryzyka epidemicznego, które eliminuje się innymi instrumentami, a jest wyłącznie zabiegiem obniżającym gwarancje obywatelskie.
W związku z powyższymi poważnymi zastrzeżeniami co do treści przedstawionego projektu, NRA utworzyła petycję, w której postuluje o całkowitą zmianę projektowanych przepisów w celu zabezpieczenia na czas epidemii interesów uczestników wymiaru sprawiedliwości.
